#ความผิดก็เป็นครู#ความถูกก็เป็นครู
แต่ความผิดนั่นแหละสอนดีมากกว่าความถูก
ความถูกทำให้เหลิงพอใจและเหลิง
ความผิดทำให้ต้องคิดมาก
แต่เด็กสมัยนี้มันสมัครไปฆ่าตัวตายเสีย
ไม่ยินดีที่จะรับเอาความผิดเป็นครู มันไม่แก้ตัวใหม่
มันไปทำอย่างที่ว่าถ้าไม่ได้ตามใจก็ไปกินยาแมลง
ให้ตายเสียดีกว่า
นี่คือความผิดพลาดของการสั่งสอน หรือการศึกษาสมัยนี้ไม่สามารถจะสอนให้เด็ก ๆ รู้ว่า ความผิด
ก็เป็นครู ความถูกก็เป็นครู เพราะการงานมีทั้งผิดพลาดและถูกต้อง
ถ้าอยู่อย่างไม่ทำอะไรเลย คนก็จะโง่ลง ๆ
ถ้าคนขยันทำการงาน ถูกก็ตาม ผิดก็ตาม
ทำมันไปให้ดีที่สุด การงานนั้นมันก็จะสอนให้ดีที่สุด อย่างที่หาไม่ได้ในโรงเรียน จากโรงเรียน
การงานมันให้ความเจนจัด การงานความชำนาญ
ความเห็นจริงโดยประจักษ์ซึ่งครูที่โรงเรียนให้ไม่ได้
ให้ได้แต่คำพูด ให้ได้แต่หลักวิชา ซึ่งเป็นตัวหนังสือ หรือเป็นคำพูดเป็นแนวความคิดเท่านั้นเอง
ความผิดพลาดในการงานนี้จะสอนเรื่อง อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ดีที่สุด แต่พอมีความผิดพลาดชนิดที่จะมาสอนเกิดขึ้น เด็ก ๆ ก็จะสะบัดก้นลุกหนีไป ไม่มองดูที่นี่
คือไม่สนใจที่จะแก้ปัญหาที่เป็นตัวความผิดพลาด
อย่างดีที่สุด มานั่งร้องไห้แล้วไปฆ่าตัวตาย
มันไม่พยายามที่จะเจาะแทงลงไปที่ตัวความผิดพลาด จนรู้ความไม่เที่ยง ความเปลี่ยนแปลง ความเป็นไปตามกฎของธรรมชาติ ไม่เป็นไปตามจิตใจหรือตามความอยากของเรา
สรุปแล้ว ดูให้ดี ๆ จะเห็นว่า ชีวิตในการงานนั้น
มันสอนให้เห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา สอนเรื่อง
นิพพานอยู่ตลอดเวลา สอนให้ก้าวหน้าไปตามลำดับ จนครบลำดับของอาศรมทั้ง ๔ เพราะฉะนั้น เราควรจะมีความสนใจ
บรมธรรมกับการทำงาน
พุทธทาส อินทปัญโญ
ตีพิมพ์ในนิตยสารธรรมจักษุ ปีที่ ๗๖ ฉบับที่ ๖ ประจำเดือน ตุลาคม ๒๕๓๕
ขอบคุณครับ
ธนบรรณ สัมมาชีพ