“ทุกคนอยากขึ้นสวรรค์กันทั้งนั้น
แต่ไม่มีใครสักคนที่อยากตาย” คำกล่าวของ
B.B.KINGS นักกีต้าร์ ราชาเพลงบลูส์ผู้ล่วงลับ
มันแฝงความหมายว่า #ได้อย่างก็ต้องเสียบางอย่าง
นั่นเองครับ
พูดถึงได้อย่างเสียอย่างนี่ มันก็เป็นเรื่องจริงแท้
แน่นอนที่สุด แม้จะมีคนบอกว่า
“ได้อย่างเดียว ไม่ยอมเสีย”
“เสียอย่างเดียว ได้หลายอย่าง”
มันก็จริงแค่บางสถานการณ์ อย่างเช่น
หัวใจของการทำธุรกิจ ที่ต้องเน้นได้มา
มากกว่าเสียออกไป เป็นต้น
แต่อย่างน้อยมันก็ต้องเอาเวลา
และประสบการณ์เข้าแลกมิใช่หรือ ?
ผมมีนิทานเซ็นเรื่องนึงอยากเล่าให้ฟัง ดังนี้
======
ยังมีชายหนุ่มผู้หนึ่งที่นับได้ว่าเป็นผู้มีความรู้
ความสามารถ เขาพยายามศึกษาหาความรู้
ในศาสตร์หลายๆ แขนง แต่ทว่าในอาชีพการงาน
กลับมีความสำเร็จเพียงระดับหนึ่ง ไม่สามารถที่จะเจริญก้าวหน้าไปถึงยังจุดที่ตนเองหวังไว้ได้
เขาขบคิดไม่เข้าใจว่าเป็นเพราะเหตุใด
จึงได้ไปขอคำชี้แนะจากอาจารย์เซน
เมื่ออาจารย์เซนได้รับฟังปัญหาของชายหนุ่ม
กลับไม่เอื้อนเอ่ยอันใดออกมา เพียงแต่เชื้อเชิญ
ให้ชายหนุ่มรับประทานอาหารเจด้วยกันที่วัด
บนโต๊ะเรียงรายไว้ด้วยอาหารเจละลานตานับร้อยชนิด
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นอาหารที่ชายหนุ่มไม่เคยพบเห็น
มาก่อน เขาจึงได้พยายามลิ้มลองอาหารเหล่านั้น
ให้ครบทุกอย่าง ต่อเมื่อรับประทานครบ
จึงค่อยวางตะเกียบและรู้สึกว่าตนเองอิ่มเกินไป
อาจารย์เซนถามว่า “อาหารที่ท่านรับประทาน
ลงไปนั้นมีรสชาติเช่นไรบ้าง?”
ชายหนุ่มตอบด้วยความลำบากใจว่า
“มีรสชาติร้อยพัน ยากที่จะจำแนกแยกแยะ
สุดท้ายรู้สึกแค่เพียงว่ากระเพาะขยายอย่างยิ่ง”
อาจารย์เซนถามต่อไปว่า “เช่นนั้นแปลว่าท่านรู้สึกสบายดีและพอใจใช่หรือไม่?”
ชายหนุ่มตอบว่า “มิใช่ กลับทรมานอย่างยิ่ง”
เมื่ออาจารย์เซนได้ฟัง ก็เพียงแต่ยิ้มเล็กน้อย ไม่พูดจา
วันต่อมาอาจารย์เซนชวนชายหนุ่มปีนขึ้นไป
บนยอดเขา แต่เมื่อทั้งสองปีนขึ้นไปถึงกลางทาง
ชายหนุ่มได้พบกับหินคริสตัลสีสดสวยแวววาว
มากมาย จึงเกิดความอยากได้ และเก็บหินเหล่านั้น
ใส่ย่ามของตนจนเต็มแน่น แต่น้ำหนักของหินที่
มากเกินไปทำให้เขาไม่สามารถปีนขึ้นไปต่อได้
ขณะเดียวกันก็ไม่อาจตัดใจทิ้งคริสตัลเหล่านั้น
ขณะที่ยืนลังเลอยู่กลางทางนั้นเอง
อาจารย์เซนจึงได้กล่าวขึ้นว่า
“ท่านควร “วางลง” ได้หรือยัง ?
มิเช่นนั้นจะขึ้นไปถึงจุดสูงสุดได้อย่างไร ?”
เมื่อชายหนุ่มได้ฟัง ก็พลันกระจ่างแจ้งในใจ
สองมือวางก้อนหินเหล่านั้นลง พลางป่ายปีนขึ้นไป
ถึงยอดภูสูงได้สำเร็จ
จากนั้นจึงกราบลาอาจารย์เซนเดินทางกลับ
เมื่อเวลาผ่านไปอีกหลายปี ชายหนุ่มก็ประสบความสำเร็จดังที่มุ่งหวังไว้
#ปัญญาเซน : รับประทานอาหารก็ดี ปีนเขาก็ดี
การศึกษาหาความรู้ก็ดี ขณะที่ได้มาซึ่งสิ่งใด
ย่อมต้อง สูญเสียสิ่งหนึ่งไปเสมอ
บนเส้นทางชีวิตมนุษย์ไม่สามารถครอบครอง
ทุกอย่าง ยังคงมีหลายอย่างที่จำต้องยอมสละ
ละทิ้งเพื่อให้ได้มาซึ่งบางสิ่ง
เมื่อเรียนรู้ที่จะ “วางลง” จึงค่อยเข้าใจถึงความสุข
จึงค่อยรู้ซึ้งเมื่อ “ได้รับ”
ที่มา : หนังสือ 《禅的故事精华版》,
慕云居 เรียบเรียง,
สำนักพิมพ์ 地震出版社, 2006.12,
ISBN 7-5028-2995-4
และ http://oknation.nationtv.tv/blog/khowhom/2013/10/26/entry-5
======
ขอบคุณครับ
ธนบรรณ สัมมาชีพ